عيلم ؤ دأنش ؤ ايجتمأعي تغييرأن ˇ سۊرعت, يأ رۊز به رۊز ايطلأعأت ˇ زييأدأ بؤستن ؤ تأزه تکنؤلؤژي-يأن ˇ أمؤن, بأعيث بؤبؤسته کي پيشرفته جأمعه-أن ˇ آمۊزش پرورش, ويشتر, خلأقييتأ دربند بيبيد ؤ خلأق ˇ آدمأن ˇ آمؤختن ˇ ره حق ˇ سأى بۊکۊنيد.
أ رۊزأن خلأقييتأ آمؤجأنئن, ويشتر ˇ مدرسه-أن ˇ دۊرۊن بۊخۊصۊص دبستأن ؤ پيش-دبستأن, ايتأ مۊهيم ˇ آمۊزشي موأد به حيسأب أيه. أ دأب ˇ دۊرۊن, آمؤختن-کسأنأ آمؤجيدي کي ذهن ˇ کؤنه دأبأن ؤ کؤنه قأليبأن ؤ اۊ فيکرأني کي أشأن ˇ ذهن ˇ دۊرۊن جأ بيگيفته جأ, دۊرأ بد ؤ تأزه دأبأنأ دربند ببد 1.
أسأ دأنشمندأن, حتتأ اۊ جوأنأني کي آمؤختن ˇ ايستعدأدأ دأريدي رئم, کي مأمۊلن خرجم زييأد دأره, « دئه ضريب ˇ هۊشي-يأ وألنگأ دأد ؤ اۊشأني کي ويشتر خلأقييت دأريدي-يأ دربنديدي 2. » اۊشأن اعتقأد دأريدي کي خلأقييت ˇ ره وأسي ايسري توأنأيي-يأن, هوش ˇ مأنستن دأشتن.
ايتأ خؤرم جأجيگأ آمأدأ کۊنيد, پئر ؤ مأرأن ؤ معلمأن, خلأقييت ؤ خلأق ˇ زأکأن ˇ خۊصۊصييتأن ˇ أرزشأ اۊشأنأ بيگيد ؤ خلأقييت ˇ وأج أوردن ˇ أرزشأ اۊشأنأ بأمؤجيد.
هۊنر ؤ مييأن رشته-يي درسأنأ أهمييت دأن تأنه ايتأ پيلدأنه کأر ˇ پيش-گب ببه کي بتأنيم ايتأ خلأق ˇ نتأج بدأريم. ايتأ کأرأني کي تأنه خأيلي رأحت, پئر ؤ مأرأن يأ معلمأن, آمۊزشي جأجيگأئأن ˇ دۊرۊن ايجرأ بۊکۊنيد نقل گؤفتنه کي تأنه ايتأ خلأق ˇ فعألييتم ببه. کأرشنأسأن اعتقأد دأريدي کي « زأى پئن شيش سألگي دۊرۊن, نقلأنأ ديل دٚوٚده کي اۊن ˇ پسي دئه نوأ نقلأن ؤ أفسأنه-أن ؤ دأستأنأنأ اۊن ˇ جأ جيگيفتن 3. »
روأنشنأسأن هرجۊر کي بتأنيد, دأستأن خأندن ؤ نقل گؤفتن ˇ مرأ, زأکأنأ بأل زنيدي؛ بعضي-يأن زأکأن ˇ احسأسأن ˇ ايشنأختن ˇ ره, چۊنکي تأنيد اۊن ˇ کرد ˇ کأر ؤ روأن ˇ مۊشکيلأنأ درمأن بۊکۊنيد, بعضي-يأنم أن ˇ وأسي کي آمۊزشي موأدأ مدرسه دۊرۊن پۊرترأ کۊنيد ؤ درس, زأک ˇ ديلأ ويشتر بيگيره ؤ بعضي-يأنم زأکأن ˇ خلأقييت ˇ وأج أوردن ˇ وأسي.
أولي جرگه ره نقل گؤفتن ايتأ وسيله-يه کي اۊن ˇ مرأ تأنيدي زأکأن ˇ تجرۊبه-أن ؤ احسأسي حألتأنأ درک بۊکۊنيد ؛ مثن روأنشنأس, نقأشي کشئن ؤ دأستأن گؤفتن ؤ نقل-خأني دۊرۊن, زأکأ کۊمک کۊنه. زأک ˇ نقل گؤفتن ˇ پسي, روأنشنأس هۊ نقلأ ايجۊر ديگه ؤ بئتر وأگۊيأ کۊنه ؤ أتؤيي, اۊنأ کۊمک کۊنه کي خۊ مۊشکيلأن ˇ ره چن جۊر رأى ˇ حل بييأفه بيدۊن ˇ اينکي مجبۊر ببه خۊ مۊشکيل ؤ احسأسأ وأگۊيأ بۊکۊنه.
زأکأنأ فيت دأن به نقل گؤفتن, ويشتر اۊشأن ˇ نقأشي-يأن ˇ مرأ ايتفأق دکفه. ويني کأت 4(1971) أ رأيأ ايخترأع بۊکۊده کي أن ˇ نأم ايسه « نقأشي-بأزي بچمسته خطأن ˇ مرأ يأ خط-خطي نقأشي 5 » . ألبت گأگلف خأيلي سأدده زأکأن ˇ جأ خأييدي کي دأستأن چأکۊنيد. آليس ابرهأرت 6(1979) گۊرۊيي نقل گؤفتنأ خأنوأده-درمأني نيشتأن ˇ دۊرۊن, پيش-دبستأني زأکأن ˇ ره ايستفأده بۊکۊده دأره.
چۊتؤيي نقل گؤفتن, هرتأ دأنشمند ؤ درمأنگر ˇ دۊرۊن مۊمکينه فرخ بۊکۊنه, أممأ أصلي هدف, همه-تأ رأئأن ˇ دۊرۊن ايتأيه 7.
ئي جرگه دئه روأنشنأسأن کي نقل گؤفتنأ آمؤختن ˇ ره بکأرأ گيريدي, اعتقأد دأريدي کي زأکأن ˇ تخيؤل, آمۊزش ˇ قوي-ترين أبزأره. تخيؤل ˇ مأله, کأرأن ؤ بأزي-يأن ˇ دۊرۊن, بۊخۊصۊص خييألي دأستأنأن ˇ دۊرۊن, کأميلن مألۊمه. أ رأيي کي نقل گؤفتن ˇ مرأ ايچي آمؤجيدي دۊرۊن, حق ˇ سأى کۊنيدي کي معلمأنأ کۊرکۊر بديد کي درسأنأ دأستأنأن ˇ مأنستن بأمؤجأنيد ؤ اۊ مأله-يي کي زأکأن ˇ سر نهه جأ ايستفأده بۊکۊنيد, تأ درسأنأ بئتر زأکأنأ حألي بۊکۊنيد. أ رأ, نقل گؤفتن ؤ تفريح, تيتألأ بؤستن ؤ شأدي-يأ کلأس ˇ ره سؤغأت أوره.
کى رن اگان 8(1994) « نقل گؤفتن ˇ مرأ درس دأن ˇ» کيتأب ˇ دۊرۊن, عۊلۊم, رييأضي, ايجتمأعي عۊلۊم, کلأمي هۊنرأن ؤ أشأن ˇ مأنستن موأدأ, نقل گؤفتن ˇ قألب ˇ دۊرۊن طرأحي بۊکۊده.
اۊ خلأق ˇ آدمأني کي خۊشأن ˇ زيويش ˇ تأريخچه-يأ بينيويشتده, پري-يأن ˇ دأستأنأن ˇ نقش, جغلأن ˇ فأنتزي تجرۊبه ؤ أدبييأتأ خۊشأن ˇ پيشرفتأن ˇ دۊرۊن مۊهيم دأنيدي 9. هرچن أسأ تکنؤلؤژي رؤشد بأعيث بؤبؤسته کي ايتأ بأر ˇ نوأر, چي صؤتي چي تصويري, نقلأن ˇ جأ تؤليد ببه, أممأ وأ اعترأف کۊدن کي هيدأنه اۊشأن, آمؤختني هدفأني کي رۊبرۊ نقل گؤفتن ˇ دۊرۊن نهأيأ, نأريدي.
نقل گؤفتن ˇ أصلي نؤکته, ارتبأطي ايسه کي نقل-گۊ ؤ اۊني کي ايشتأوه مييأن به وۊجۊد أيه. ايجۊر کي بۊگؤفته به: « نقل گؤفتن ˇ مؤقه, ايتأ دۊجأنبه خلق کۊدن ˇ مؤقه-يه. هر دۊ نفر ايتأ کؤگأيأ خلق کۊنيدي کي کلمه-أن ؤ تخيؤل ˇ سر بينأ بؤبؤسته دأره 10. » نقل-گۊ ايتأ شفأيي نقل ˇ مرأ, اۊشأني کي کرأ نقلأ ايشتأويدي ره, ذهني تصوير چأکۊنه. هأتؤ کي زأى نقلأ ايشتأوه, صحنه-أن ؤ دأستأن ؤ اۊن ˇ شخصييتأن ˇ کرد ˇ کأرأنأ خلق کۊنه.
تصويرسأزي توأنأيي ؤ تخيؤلي کي خلأقييت ˇ سر بينأ بؤبؤسته دأره, اۊن ˇ دۊرۊن وأج أيه. تخيؤلأ, خلأقييت ˇ پأيه ؤ أسأس دأنيدي؛ چۊنکي « هر چيزي-يأ هۊتؤيي کي آشکأرأ بؤسته – چي وأقييت ˇ دۊرۊن چي هپرأ دۊرۊن- دۊمرتبه خلق نۊکۊنه. وختي کي تخيؤل کرأ کأر کۊنه, وأقييتأ ايجۊر ديگه شکل ديهه. وختي اينفر أن همه شکل ˇ دۊرۊن ايتأ يأ چنتأ شکلأ دؤجين کۊنه ؤ اۊنأ به تنأ گيره, شأ گؤفتن, وأقييتأ أرۊ اۊرۊ بۊکۊده دأره 11. »
دأستأنأن, بۊخۊصۊص تخيؤلي يأ عيلمي-تخيؤلي دأستأنأن, تخيؤل ˇ قؤدرت ˇ ره يأ تأزه چي-يأنأ وأمختن يأ وأمختن ˇ حسأ فيت دأن ˇ ره تأنيدي خؤرم-چي بيبيد. « تخيؤلي دأستأنأنأ به جأ ايستفأده کۊدن, هم تأنه دأنش آمؤزأن ˇ آينده حسأ پۊربأرترأ کۊنه, هم تأنه اۊشأن ˇ تخيؤلأ وأج بأوره ؤ اۊشأنأ بأل بزنه کي خۊشأن ˇ توأنأيي-يأ تغييرأن ˇ دۊرۊن بۊجؤر ببرد 12. »
ايتأ عأليمي رأ نهأ کي زأکأنأ فيت بديم کي خلأق ˇ حق ˇ سأى بدأريد, دأستأن ؤ نقل گؤفتن ˇ مأنستن. ايتأ أ رأئأن نقلأني ايسيد کي نيصف ˇ کأره-ييد ؤ زأکأن وأ اۊنأ تۊمأنأ کۊنيد. يأ بيدۊن ˇ ايسم ˇ نقلأن کي زأکأن ˇ جأ بخأييم اۊشأن ˇ ره ايسم دؤجين بۊکۊنيد. يأ زأکأنأ خلأق ˇ نمأيشأن ˇ دۊرۊن ببريم کي دأستأن چأکۊنيد, يأ نقأشي ؤ تصوير چأکۊدن دأستأنأن ˇ ره, کي أن ˇ پسي اۊشأنأ وأشکأفيمي.
خلأقييت ˇ وأج أوردن ˇ دأب, نقل گؤفتن ˇ مرأ
الکس اسبوران کي خلأقييت ˇ زيمينه دۊرۊن صأحيب ˇ نظر ايسه ؤ خلأقييت ˇ آمؤختن ˇ بۊنيأد ˇ رئيسم ايسه گه: « أگه خأييم پأچ ˇ دأستأنأن ˇ جأ, خلأقييت ˇ ويشتري-تمرينأ بدس بأوريم, وأسي حق ˇ سأى بۊکۊنيم دأستأن ˇ أولي پلک ˇ خأندن ˇ مرأ, آخري پلک ˇ سر فيکر بۊکۊنيم ؤ ايتأ تأزه-دأستأن أمه ره بينيويسيم کي ايتأ خؤرم-چي اۊن ˇ جأ خلق بۊکۊنيم 13. »
پيشنهأد به کي ايتأ پلک, ايتأ پأچ ˇ دأستأن ˇ جأ کي زأکأن اۊن ˇ مرأ آشنأ ني-ييدأ, اۊشأن ˇ ره بخأنيد بزين وختي کي ايتأ شخصييت دأستأن ˇ دۊرۊن مۊعرفي بؤبؤسته يأ ايتأ ايتفأقي دکفته, اۊشأن ˇ جأ بخأييد ايتفأقأني کي مۊمکينه أن ˇ پسي دکفه-يأ پيشگۊيي بۊکۊند. أ تمرين ˇ پسي, زأکأن وأ کۊجي جرگه-أن ˇ دۊرۊن, خۊشأن ˇ نظرأ أ دأستأن ˇ تۊمأنأ بؤستن ˇ جأ بيگيد 14.
اى. پال تۊرنس کي خلأقييت ˇ زيمينه دۊرۊن ايتأ پيلدأنه محقق ايسه, ايشتأو ديهه کي نقل گؤفتن ˇ پسي, زأکأن ˇ جأ بخأييد أصل ˇ مطلبأ ايتأ تأتأيي, ايتأ شئر يأ شۊعأر, ايتأ تم يأ ايتأ ذهني علأمت ˇ جأ خۊلأصه بۊکۊند.
ايتأ رأى ˇ ديگه أن ˇ کي زأکأنأ فيت بديم کي نقل ˇ مۊشکيل ˇ ره ايتأ خؤرم رأى ˇ حل بييأفيد. ايتأ رأى ˇ ديگه کي تۊرنس ايستفأده بۊکۊده دأره أن ˇ نأم ايسه « جأدۊيي تۊر » . زأکأنأ مۊشمأيي تکسأ-بؤسته تۊر فأديم ؤ اۊشأن ˇ جأ خأييم کي خۊشأنأ هر کس يأ هر چي کي أشأن ˇ ديل خأيه جأ جزنيد ؤ اۊن ˇ نقشأ بأزي بۊکۊنيد. بأزۊن, همه-دأنه, اۊ نقشأني کي هۊنرپيشه-أن جأدۊيي تۊر ˇ ره دؤجين بۊکۊده دأريد ˇ مرأ, ايتأ دأستأن چأکۊنيد 15.
ماري آن پأئؤلين (1995) « جغلأن ˇ أدبييأت ˇ خلأق ˇ کأربۊردأن ˇ» کيتأب ˇ دۊرۊن چن-جۊر بأزي, أنگۊشتأن ˇ مرأ بأزي, اينفر ديگر ˇ نقشأ بأزي کۊدن, لأل بأزي ؤ أشأن ˇ مأنستنأ مۊعرفي کۊنه کي ايتأ بأر ˇ آمؤختن-چيزأن أشأن ˇ دۊرۊن دره. اۊن خۊ خلأقأنه نيويشتن ˇ أولي تجرۊبه دۊرۊن, پيشنهأد کۊنه کي زأکأن ˇ جأ بخأييد هرتأ, ايتأ رأ دؤجين بۊکۊنه کي اۊن ˇ مرأ بشه ايتأ خييألي سأمأن ˇ دۊرۊن. بزين, تصميم بيگيره کي أ جأدۊيي سأمأن ˇ دۊرۊن, خأيه چي شخصييتي بدأره. أ دأستأن ˇ چأکۊدن ˇ مرحله-أن أتؤييد:
- دأستأن ˇ شخصييتأنأ خلق کۊدن
- کأرأني کي شخصييتأن وأ بۊکۊنيد
- جأئأني کي شخصييتأن خأييد بيشيد
- ايتفأقأن أکه دکفه . . .
تۊمأم ˇ أ مرحله-أن ؤ مأجرأئأن جأدۊيي سأمأن ˇ دۊرۊن ايتفأق دکفه ؤ وختي کي زأکأن, ايوأردئم وأگرديدي وأقيي دۊنيأ دۊرۊن, اۊ بأمؤخته-چيزأني کي أ تجرۊبه ؤ شنأخت ˇ مرأ بدس بأورديدي جأ, تأنيدي ايتأ کأميل ˇ دأستأن چأکۊنيد 16.
ايتأ دئه رأ کي تأنه خلأقييتأ وأج بأوره, دأستأنأني ايسه کي نيصف ˇ کأره-يه ؤ أشأن ˇ آخرم مألۊم ني-يه چي به. تۊرنس تأکيد کۊنه کي ايتأ رأيي کي مسئله-أنأ خلأقأنه حل کۊنه, أن ˇ کي کيتأبأن ؤ دأستأنأني جأ ايستفأده بۊکۊنيد کي اۊن ˇ آخر مألۊم ني-يه چي به. اۊن گه:
« من . . . ايتأ نقل زأکأن ˇ ره گم, بزين اۊشأن ˇ جأ خأيم اۊ چيزأني کي اۊشأن دۊس دأشتيد بدأنستي-بيد أممأ نقل ˇ دۊرۊن دينه-بۊ سر فيکر بۊکۊنيد, بأزۊن اۊشأنأ فيت دهم خۊشأن ˇ وأورسئن چي-يأنأ مرأ بيگيد 17. »
ايتأ دئه رأ أن ˇ کي اۊشأن ˇ جأ بخأييم چنتأ چيز ˇ دۊچکأنئن ˇ مرأ, ايتأ دأستأن چأکۊنيد.
ايتأ دئه رأيم أن ˇ کي زأکأنأ فيت بديم دأستأن ˇ جأ نقأشي بکشد. تۊرنس, تمرينأني کي اۊن ˇ ايسم ايسه « أسأ خييأل بۊکۊنيد ˇ» دۊرۊن ايتأ خۊشگيل ˇ چۊم-دکف زأکأنأ نيشأن ديهه ؤ اۊشأن ˇ جأ خأيه کي خييأل بۊکۊند اۊ دۊرۊن ايسأده. بزين أ تجرۊبه جأ ايستفأده بۊکۊند دأستأن نيويشتن ˇ ره. بأزۊن اۊشأن ˇ جأ خأيه اۊ ايتفأقأني کي دکفته جأ ايتأ خۊشگيل ˇ نقأشي بکشد, يأ ايتأ گئشه زوأن ˇ جأ ايتأ نقل گه, بزين اۊشأن ˇ جأ خأيه اۊ گئشه زيويش ˇ اۊ قسمت کي ويشتر أشأن ˇ ديلأ بيگيفته جأ ايتأ نقأشي بکشد.
هأتؤ, تأنيم زأکأن ˇ جأ بخأييم کي خۊشأن ˇ تجرۊبه-أن ؤ ايتفأقأني کي هر رۊز أشأن ˇ ره دکفه جأ نقل بيگيد بزين هر کس, نقل ˇ ايتأ پلکأ بکشه. مۊربي تأنه زأکأن ˇ بکشئکأنأ به هم دۊچکأنه. أ کأر بأعيث به « زأى خۊ مرأ بگه کي منم تأنم نقل بگم ؤ هأيأيه کي خۊ ذهنأ بره تخيؤل ؤ فيکر کۊدن ؤ خلأقييت ؤ نقل چأکۊدن ˇ ور 18. » ويشتر ˇ هۊنري مۊربي-يأن ؤ صأحيب نظرأن پيشنهأد کۊنيدي کي نقأشي, نقل ˇ مرأ همرأ ببه. . جأن لينکستر گه:
« من أن ˇ وأسي کي کۊجدأنه, جوأن يأ پيلدأنه دأنش-آمۊزأنأ فيت بدنم خلأق ˇ هونري کأرأن ˇ ور, نقلأن ˇ جأ ايستفأده بۊکۊدم. » نقل گؤفتن ايجۊر سرگمج-گيري-يه. أممأ دأستأن ˇ دأب, هۊ مؤقه, اۊنچي کي بۊگؤفته-به مرأ, هيجأني-تره... أن ˇ دأب أتؤيه:
- تأ وختي کي نقل کرأ بۊگؤفته به اۊنأ بکشيد
- ايتأ يأ چنتأ وسيله يأ موأد ˇ مرأ بکشيد
- تأ نقل تۊمأنأ به, شيمي کشئنأ درأزه بديد 19.
اۊن, نقأشي-يي کي دأستأن ˇ سر بکشه به-يأ ايجۊر تجرۊبي نقأشي دأنه. اۊن ˇ نظر, تجرۊبي نقأشي کۊدن, ايبتکأري علأمتأني ايسه کي کأغذ ˇ سر أيه ؤ خلأق فيکر کۊدنأ زأکأ آمؤجه.
ايتأ معلمأني کي هۊنر ˇ دۊرۊن پۊر سأبقه دأره, ايشتأو ديهه کي معلم وأ يک سأعت خۊ وختأ بنه کيتأب ؤ نقلي کي زأکأن دۊس دأريدي-يأ بخأنه ؤ نقل ˇ خأندن ˇ پسي زأکأن ˇ جأ بخأيه اۊ قسمتي کي ويشتر دۊس دأريدي-يأ بکشد 20.
ايتأ رأى ˇ ديگه, زأکأن ˇ گبأن ˇ جأ خأندني موأد چأکۊدنه. أتؤيي کي مۊربي نقلأني کي زأى گه-يأ خۊ جۊمله-أن ˇ مرأ, هۊ مؤقه, ايتأ کأغذ ˇ سر بينيويسه ؤ اۊن ˇ ره بخأنه. أ رأ دۊرۊن پيشنهأد به کي وهأليد زأکأن آزأت ببد ؤ بيدۊن ˇ ترس, گب بزند؛ چۊنکي أ کأرأن خلأقييت ˇ جۊلؤيأ گيره 21.
تۊمأم ˇ رأئأني کي بۊگؤفته بؤبؤسته-يأ خأيلي رأحت مدرسه يأ خأنه دۊرۊن شأ أنجأم دأن. مۊهيم-ترين مؤضۊ أن ˇ کي أ کأرأن ˇ أنجأم دأن ˇ مؤقه, نۊکۊنه ايوأر زأکأن ˇ جأ اينتقأد بۊکۊنيد يأ اۊشأن ˇ گبأنأ بيجير بۊجؤر بۊکۊنيد ؤ اۊشأنأ وأدأريد کي رقأبت بۊکۊنيد. هأتؤ, زأکأن وختي کي کرأ خلأق ˇ حق ˇ سأيأن کۊنيدي, مأددي جأيزه نخأييدي. هأن وسته کي أشأن ˇ تأزه ؤ ايبتکأري ايده-أنأ بأل بزنيد ؤ شيمي حوأس بمأنه کي نقلأن, أشأن ˇ سلأمأل ببه.